Tomhas na Teanga
Samhain 2009
Tá suim agam i dteangacha eile, ach níl aon
teanga chomh maith agam agus atá an Ghaeilge (agus
Béarla, dar ndóigh). I’m interested in other languages, but I
don’t know any as well as Irish (and English, of course). Is í an teanga is
fearr agam seachas iad ná an Ghearmáinis.
The language I know best besides
them is German. Thosaigh mé ar an
nGearmáinis a fhoglaim in 1974, sílim, agus níl mé
líofa go fóill, ná baol air. I started learning G in 1974, I think, and
I’m still not fluent, not hardly. Cén fáth? How
come? Thosaigh mé ar an nGaeilge a fhoghlaim in
1996!
I started learning Irish in 1996!
Cad é an difear? What’s the difference?
Nuair a bhí mé ar
ardscoil, ní raibh ach ranganna scoile agam, agus de réir a chéile thit an córas áirithe sin as a chéile. When I was in highschool, all I
had were school classes, and after a while that particular course of study fell
apart. Cúpla
bliain ina dhiaidh sin, ar an ollscoil, bhí orm ath-thosú ón tosach. A
couple of years later, in college, I had to start over from the beginning. Agus ansin ní raibh ach
bliain nó dhó agam. And I only had a year or two then. Rinne mé dearmad de
beagnach gach aon rud a d’fhoghlaim mé, ach amháin focail áirithe agus roinnt coincheapanna. I forgot
almost everything I’d learned, except certain words and some concepts. Tamall ó shin, thosaigh mé ar an nGearmáinis
arís, tar éis bearna an-fhada. A while ago, I started to learn G again,
after a long break. Agus níl aon fhoighne agam.
And I have no patience. Ba mhaith liom gach aon rud
a dhéanamh gan mórán dua gan mórán ama.
I’d like to be able to do
everything without a lot of trouble or time. Faraor, níl an saol
mar sin. Alas, life isn’t like that.
Ach rinne mé dul chun cinn ní b’fhearr ná riamh, mar seachas an ghramadach agus rialacha amháin, thosaigh mé ar í a léamh
agus éisteacht léi, agus fiú cúpla focal a scríobh. But I
made better progress than ever, because instead of only grammar and rules, I
started to read it and listen to it, and even to write a few words. Mar sin féin, nuair a chuala mé comhrá tamall
ó shin ar an traein agus daoine ag caint as
Gearmáinis, cé nach raibh mé ag éisteacht go géar, thuig mé cé chomh lag is atá
mo chuid Gearmáinise. Just the same, when I heard a conversation
on the train with people speaking G, even though I wasn’t listening carefully,
I knew just how weak my G is. Fós féin, tá mé ábalta leabhair a léamh aisti. Nevertheless,
I can read books in it. Ní mór dom i
bhfad níos mó a fhoghlaim, cinnte. I have a lot more to learn, for
sure.
Ach
maidir leis an nGaeilge, tá scéal eile ar fad agam. But regarding the Irish, I have a very
different story.
Ón tosach, cé go raibh mé ag foghlaim na gramadaí, bhí mé ag foghlaim
frásaí chun comhrá a dhéanamh, agus ag éisteacht léi. From
the start, although I was learning grammar, I was learning phrases to use in
conversation, and listening to it. Bhí mé páirteach ar liostaí r-phoist ar an idirlíon (rud nach raibh
ann nuair a bhí mé ar scoil). I participated in e-mail lists on the
internet (a thing that didn’t exist when I was in school). Bhí mé ag foghlaim le daoine eile chun spraoi
a bhaint as an teanga, seachas chun éirí go maith i
rang scoile. I was learning with other people in order to have fun with the
language, rather than to do well in a class. An rud ba
thábhachtaí, sílim, ná go raibh, ón tosach, rudaí le déanamh agam leis an
teanga, rudaí an-taitneamhacha. The thing which was most important, I think,
was that I had, from the start, things to do with the language, very pleasant
things. Bhíodh daoine
ann chun mo bhotúin a cheartú, agus chun dúshlán a thabhairt dom – gach aon lá. There
were always people there to correct my mistakes, and to challenge me – every
day. Bhí fonn orm
caint le daoine sa teanga, chun amhráin a thuiscint, agus chun mórán a léamh. I
wanted to talk to people in the language, to understand songs, and to read a
lot. Ní raibh sí
ina hábhar scoile dom, ach ina teanga bheo. It
wasn’t a school subject to me, but a living language.
Táim ag tosú chun an Ghearmáinis a úsáid níos mó, agus ag foghlaim i bhfad níos fearr ón léitheoireacht agus araile, ná ón staidéar oifigiúil. I’m starting to use G more, and learning a lot better from reading and so forth, than from official study. Tuigim freisin go bhfuil sé níos éasca teangacha eile mar an nGearmáinis a fhoghlaim tar éis foghlaim na Gaeilge. I understand that it is easier to learn another language like G after learning Irish. Táim i mo dhuine fásta anois (mar dhea), ach táim i mo thosaitheoir fós. I’m a grown up (so to speak), but I’m still a beginner.
I gcás na Gaeilge,
bíonn an chuid is mó de na daoine ag a bhfuil sí á
foghlaim, agus is dócha go bhfuil sé níos éasca Gaeilge neamh-fhoirfe a úsáid
gan náire. In the case of Irish, most of the people who know it are learning it,
and I suppose it’s easier to use imperfect Irish without shame. Agus mura labhróinn Gearmáinis, ba chuma le
lucht a cainte, is dócha, ach tá fáth eile ann chun an
Ghaeilge a fhoghlaim: an chúis. And if I weren’t to speak G, those who speak
it wouldn’t care, I suppose, but there’s another reason to learn Irish: the cause.. Tá an teanga i
mbaol, agus mura labhróinn í, bheadh an baol sin ní ba mheasa. The
language is in danger, and if I weren’t to speak it, that danger would be
worse. Tá
comhluadar difriúil ann i measc lucht a cainte, mar tá cuspóir uasal
neamhchoitianta againn. Those who speak it have a different camaraderie,
because we have a noble, unusual goal.
Nuair a labhraítear Gaeilge, tá an saol go léir
níos fearr, mar tá teanga ársa uasal na hÉireann beo. When
Irish is spoken, the whole world is better, because the noble ancient language
of