Tomhas na Teanga
Jan/Feb 2008
Cé hé an
t-uachtarán Meiriceánach is fearr leat? Who’s
your favourite American president? Tá Lá na nUachtarán againn le fada anuas, in ionad Breithlá
Bíonn tuairimí éagsúla ann i gcónaí maidir le gach aon uachtarán. There are always various opinions around
about every president. Bhíodh nós ag
daoine áirithe uachtarán amháin a líniú mar ápa agus a scríobh gur amadán agus
cábóg é i gcónaí, agus go mbíonn daoine eile ag insint dó conas gach aon rud a
dhéanamh. Certain people used to
habitually draw a certain president as an ape and always write that he’s a fool
and a bumpkin, and that other people are always telling him how to do
everything. Dúirt siad gur thosaigh
sé cogadh mídhleathach gan chúis agus go ndearna sé gach aon rud mícheart á
stiúradh. They said that he started a
needless illegal war and that he did everything wrong directing it. Ba é
Is minic nach n-aontaíonn daoine fós faoi thionchar uachtarán áirithe. Often people still don’t agree about the influence of certain presidents. Ar shábháil Franklin Roosevelt an tír ón Spealadh Mór, nó an ndearna sé ní ba measa é? Did FDR save the country from the Great Depression, or did he make it worse? An ndearna Kennedy na rudaí cearta maidir le Cúba? Did JFK do the right things regarding Cuba? An bhfuil an tír níos fearr mar gheall ar an gCogadh ar an mBochtanas a thosaigh Lyndon Johnson? Is the country better off because of the War on Poverty that LBJ started? An ndearna Grant na rudaí cearta maidir leis na hIndiaigh Dhearga? Did Grant do the right things concerning the American Indians? Is iomaí conspóid atá ann! There are lots of controversies!
Go
minic, bíonn clú nó droch-chlú ar uachtarán mar gheall ar na scéalta a insíodh ina dhiaidh.
Often, a president has a reputation or a bad reputation because of
the stories which were told in his wake. Agus is minic nach fíor roinnt de na scéalta
sin. And often they are not true. An raibh crann silíní
ag Washington? Did Washington have a
cherry tree? An
raibh Herbert Hoover ciontach as an Spealadh Mór? Did Hoover cause the Great Depression? An raibh Grant
corbach? Was Grant corrupt? Ní bhíonn an stair
chomh simplí sin, go minic. History
isn’t that simple, often. Is fiú
súil a chaitheamh ar na fíricí arís. It’s worthwhile to look at the facts again. Dar ndóigh, uaireanta cumtar
scéal nua as an aer atá bunaithe ar theoiricí nua-aimseartha, gan mórán den
fhírinne iontu. Of course,
sometimes stories are made up out of thin air that are
based on modern theories, without much truth in them. Ní mór bheith cúramach i gcónaí! One needs to be careful always!
Pé
tuairim a bheadh againn maidir le huachtarán ar bith, táimid réasúnta cinnte
gur fíor go dtugann gach duine daoibh seirbhís dá thír as tírghrá, agus go
ndéanann siad a ndícheall chun leas na tíre a chur
chun cinn. Whatever opinion we might
have regarding any president, we’re reasonably sure that it is true that each
of them gives service
to his country out of patriotism, and
that they do their best to make progress for the good of the country. Maraíodh roinnt díobh mar gheall ar an seirbhís sin. Some
of them were killed on account of that service.
Kennedy, Lincoln, Garfield agus McKinley. Rinneadh iarrachtaí chun
uachtaráin eile a mharú, agus níor éirigh leo, buíochas le Dia. Attempts were made to kill other
presidents, which didn’t succeed, thank God.
Tharla sin 16 uair eile. That happened 16 other times. Tharla sin do
beagnach gach uachtarán san aois seo caite agus san aois seo. That happened to almost every president in
the last century and in this one. Agus fiú mura maraíonn an
post iad, éiríonn siad in aois níos tapúla ná an gnáthdhuine. And even if the job doesn’t kill them,
they age much faster than ordinary people. Féach ar ghrianghraf
d’uachtarán ar bith ag tús a réime, agus ar cheann eile ón deireadh, agus
feicfidh tú sin. Look at a
photograph of any president at the beginning of his term, and at another from
the end, and you’ll see that. Is
trom an t-ualach a bhíonn ar a ngualainn. They bear a heavy weight on their
shoulders. Agus an bhfaigheann duine
eile beo níos mó íde béil ná an t-uachtarán? And who of anyone alive gets more verbal
abuse than the president? An ngearántar níos mó faoi dhuine ar bith eile? Is anyone at all complained about more? Sea, is post an
deacair sin. Yes, that’s a difficult
job. Is ceart agus cóir go bhfuil lá
curtha in áireamh againn chun smaoineamh orthu.
It’s right and proper that we have a day set aside to think about
them.
Go
hoifigiúil, tugann an rialtas feidearálach Breithlá