Tomhas na Teanga
May/June 2006
I have written this column in Irish, this time, and translated each sentence into English. I will be reading all the Irish on a podcast at www.philo-celtic.podcast.com, after a brief introduction.
Tá nuacht nua faoin nuacht agam an uair seo. I have new news about the news this time. Tá an nuachtán laethúil Gaeilge Lá ar fáil ar an idirlíon, mar a d’inis mé daoibh sa cholún roimhe seo. The Irish language daily newspaper Lá is available on the internet, as I told you in the column before this. Leis sin, tá podchraoladh laethúil acu anois. With that, they have a daily podcast now. Léitear achoimrí ón nuachtán air. Synopsis of the news are read on it. Tá na rudaí seo ar fáil ag www.nuacht.com. These things are available on their website.
Scríobh mé go minic faoin ngramadach sa cholún seo. I have written often about grammar in this column. Nílim ag déanamh amhlaidh sa cheann seo. I’m not doing that in this one. Tá stór focal chomh tábhachtach leis an ngramadach, agus faightear sin ó léamh na Gaeilge. Vocabulary is as important as grammar, and that is gotten by (the) reading (of the) Irish. Mar sin, an uair seo, táim ag scríobh níos mó as Gaeilge. Therefore, this time, I am writing more in Irish.
Tá súil agam go mbíonn seans agaibh chun éisteacht leis na rudaí atá ar fáil ar an idirlíon. I hope that you (often) have a chance to listen to the things that are available on the internet. Bíonn deis ann chun Gaeilge labhartha a chloisteáil. There is (all the time) an opportunity there to hear spoken Irish. Agus chun taithí a fháil ar gach canúint. And to get familiar with each dialect.
Má tá tú ag
éisteacht le canúint Uladh, agus níl sí agat, seo cúpla nod duit. If you are listening to the
Bíonn a bhlás féin ag gach duine éagsúil, freisin, agus tagann tuiscint le cleachtadh. Each individual person has their own flavor of speaking, too, and understanding comes with practice. Ar ‘An tImeall,’ gach Aoine, agus ar phodchraoladh Lá, gach lá, bíonn an téacs ann mar chabhair. On ‘The Edge,’ every Friday, and on Lá’s podcast, every day, the text is there as a help.
Ag deireadh an cholúin seo, bíonn píosa agam faoi ábhar ar bith, nach mbaineann leis an nGaeilge, as Gaeilge. At the end of this column, I usually have a piece on any subject at all, that doesn’t have to do with the Irish language, in Irish. Ní rud maith é a bheith i gcónaí ag caint faoin teanga. Tá sé i bhfad níos fearr an teanga a úsáid! It isn’t a good thing to always talk about the language. It is much better to use the language! Mar sin, seo rud eile ar fad. Therefore, here’s something else altogether.
Tá an Cháisc thart, ach tá aimsir na Cásca ann fós.
Easter is over, but it is still Easter season. Ceiliúraimid aiséirí Chríost ar an gCáisc, agus sin an rud is tábhachtaí, dar ndóigh. We celebrate the resurrection of Christ on
Easter, and that is the most important thing, of course. Ach in Éirinn, ceiliúrtar
rud eile, freisin. But in
Tharla nach raibh Conradh na Gaeilge sásta
bheith ar an ardán roimh ard-oifig an phoist i rith an mhórshiúil, mar ní raibh
siad sásta nach léifear forógra na Cásca as Gaeilge. It happened that the Gaelic League wasn’t
satisfied to be on the platform in front of the main post office during the
parade, because they were not happy that the Easter declaration would not be
read in Irish. Níor
léadh as Gaeilge é in 1916, ach oiread.
It wasn’t read in Irish in 1916, either.
Mar a tuairiscíodh in Lá é: Dúirt [Uachtarán
Chonradh na Gaeilge, Dáithí Mac Cárthaigh]
gur pé rud ba chúis le léamh an Fhorógra as Béarla amháin i 1916, ní hann dó a thuilleadh.
As was reported in Lá: The president of the Gaelic
league…said that whatever was the cause of the pronouncement being read only in
English in 1916, it isn’t there any more.” “Is poblacht neamhspleách
anois í Éire agus aithnítear an Ghaeilge mar theanga
náisiúnta agus príomhtheanga oifigiúil na Poblachta
sin.” “
Agus aontaím leis.
And I agree with him.